Overige projecten

Academisch Onderwijs in Beweging

Ook op universiteiten wordt veel gezeten, tijdens colleges, in werkgroepen en achter de boeken. Inactiviteit, in de zin van veel en langdurig zitten, leidt niet alleen tot gezondheidsrisico’s en mogelijke verstoring van cognitieve prestaties, maar heeft daarnaast mogelijk ook invloed op sociale interacties en de bereidheid om samen te werken. Samenwerken is cruciaal als je iets wilt leren, door kennis te delen, met elkaar lastige concepten te bespreken kom je verder dan wanneer je alleen aan de slag gaat. In een aantal projecten onderzoeken we hoeveel studenten zitten, of de zittijd samenhangt met onderwijsroosters en onderwijssystemen en of we maatregelen kunnen treffen om zittijd te onderbreken. Om te onderzoeken of studenten op dagen dat ze colleges of werkgroepen hebben meer zitten laten we hen een week lang een activiteitenmonitor dragen. In een ander project laten we de helft van de studenten in onderwijsgroepen staan en meten dan of ze daadwerkelijk actiever zijn, of na hun onderwijs meer tijd zittend doorbrengen en wat staan tijdens onderwijs doet met de bereidheid om samen te werken en de leerprestaties. Om beter te begrijpen wat de biologische processen zijn waardoor minder zitten, leren en samenwerken zou kunnen verbeteren voeren we experimentele studies uit waarbij fysiologische en psychologische metingen gecombineerd worden.

Baltoppers

In Baltoppers is het centrale thema de veronderstelde relatie tussen motorische vaardigheden en cognitie bij kinderen met leerachterstanden in het Speciaal Basisonderwijs (SBO). Veelal hebben deze kinderen motorische problemen, maar hangt dat ook samen met cognitieve functies en schoolprestaties? In dit project is onder andere een beweeginterventie ontwikkeld waarbij kinderen van een SBO school gedurende 16 weken balvaardigheden oefenden tijdens de gymles. De inhoud en opbouw van het programma is gebaseerd op de zogenaamde ‘constraints-led approach’ waarbij kinderen zowel eenvoudige motorische oefeningen uitvoeren en ook vaardigheden oefenen in complexe situaties, zoals in een spelsituatie. Effecten op motorische vaardigheden en cognitie is onderzocht in een experimenteel design.

Fit en Vaardig op School

Tegenwoordig bewegen veel kinderen te weinig en hun schoolprestaties nemen af. In Fit en Vaardig op School is de effectiviteit van bewegend leren tijdens de reken- en taalles onderzocht. In een gerandomiseerd onderzoek hebben circa 500 kinderen van 12 basisscholen gedurende twee schooljaren meegedaan aan dit programma. Ze oefenden 3 keer per week een half uur. Al springend leerden ze bijvoorbeeld de tafels en met uitvalspassen naar voren oefenden ze de juiste spelling van woorden. Het doel was om kinderen enerzijds meer te laten bewegen tijdens de veelal zittende schooldag en om cognitieve functies (zoals taakgerichtheid) en schoolprestaties te stimuleren. Inmiddels is Fit en Vaardig op School een lesprogramma dat via een app en het digibord gegeven kan worden aan kinderen van groep 2 tot en met 7. De nadruk ligt op het automatiseren en herhalen van reeds bekende lesstof. De inhoud van de lessen sluit aan bij de Nederlandse reken- en taalmethodes. (https://fitenvaardigopschool.nl)

GOALS

GOALS staat voor Grootschalige Onderzoek naar Activiteiten van Limburgse Scholieren. Eerder onderzoek naar de associaties tussen fysieke activiteit, cognitieve prestaties en schoolprestaties, richtte zich op jonge kinderen of oudere volwassenen. Minder onderzoek is uitgevoerd in de groep adolescenten. Bovendien heeft het grootste deel van de studies in adolescenten gebruik gemaakt van vragenlijsten om fysieke activiteit te meten, een subjectieve methode die vele beperkingen heeft. Slechts zes eerdere studies bij adolescenten hebben gebruik gemaakt van een objectief instrument om fysieke activiteit te meten in relatie met cognitieve prestaties en schoolprestaties. In deze studies werden wisselende resultaten gevonden. Daarom was het belangrijkste doel van het GOALS project meer inzicht te verkrijgen in de associaties tussen objectief gemeten fysieke activiteit, cognitieve prestaties en schoolprestaties van adolescenten. Daarnaast werden de associaties tussen actief forenzen naar school en cognitieve prestaties en schoolprestaties onderzocht, evenals de associaties tussen fysieke activiteit en mentaal welbevinden en fysieke activiteit en schoolverzuim door ziekte.

Hoe fitter, hoe slimmer

Er is steeds meer bekend over het verband tussen bewegen en cognitie, ook bij kinderen. In dit onderzoek stond de vraag centraal of fitheid en beweeggedrag van kinderen samenhangt met hun cognitieve prestaties. Ook is een beweegprogramma tijdens de overblijf op school geïmplementeerd. Verder zijn de effecten hiervan op fitheid en cognitieve functies onderzocht. Het beweegprogramma dat bestond uit een intensief en cognitief uitdagend programma, werd gedurende 20 weken gegeven aan kinderen van 8 tot 12 jaar van 3 basisscholen.

Slim door Gym

In Slim door Gym gaat het om de mogelijke samenhang tussen bewegingsonderwijs en het functioneren van kinderen op de basisschool. Preciezer geformuleerd: wat zijn de effecten van fysieke activiteit op cognitieve functies en schoolprestaties en op hersenfuncties bij kinderen in groep 5 en 6 van het basisonderwijs? Het onderzoeksproject kent drie onderdelen: literatuurstudies, experimentele bewegingsinterventies en hersenonderzoek door middel van MRI (Magnetic Resonance Imaging)-scans. Tezamen geven de onderdelen inzicht in de effecten van fysieke activiteit op cognitieve functies en schoolprestaties, en op hersenfuncties en hersenstructuur. Het uitgevoerde experiment op scholen, waaraan circa 800 kinderen van 24 scholen meededen, laat daarnaast zien in hoeverre interventies geschikt zijn voor invoering in het bewegingsonderwijs. Bij het MRI-onderzoek dat is uitgevoerd in Groningen en Amsterdam was een relatief grote groep van 90 kinderen betrokken. De resultaten hebben geleid tot wetenschappelijke artikelen en aanbevelingen voor beleid, praktijk en onderzoek. (https://www.nro.nl/nieuws/slim-door-gym-dat-verschilt-kind)

SMART MOVES!

Er is in toenemende mate aandacht voor de mogelijke positieve effecten van bewegen op leerprestaties van adolescenten. Er is echter nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor het vormgeven van effectieve beweegprogramma’s op (Nederlandse) scholen die gericht zijn op het verbeteren van cognitie. Voor ‘SMART MOVES!’ heeft een multidisciplinair onderzoeksteam volgens een systematische en planmatige aanpak een beweegprogramma ontwikkeld om cognitieve prestatie te stimuleren. Dit beweegprogramma werd vervolgens geëvalueerd. Experimenteel en literatuuronderzoek werden gecombineerd om met kennis van eindgebruikers en praktijkprofessionals uit onderwijs en beleid een effectieve en haalbare interventie te ontwikkelen. (http://smart-moves.nl/)